Slapen als een blaadje

09december2009
Bron: nrc.nl
Zeeolifanten horen tot de familie van zeehonden. Het zijn de grootste levende zeeroofdieren. Mannetje kunnen wel 3000 kg wegen. Zeeolifanten kunnen zeer diep duiken op zoek naar voedsel en de dieren kunnen ook lang onder water blijven zonder adem te halen.
Maar hoe slaapt een zeeolifant? De zeeolifanten blijven twee tot acht maanden achter elkaar zwemmen, zonder aan land te komen. En zeeolifanten blijven ook niet uit zichzelf drijven, ze moeten altijd blijven zwemmen.
Dolfijnen lossen dit probleem op door afwisselend de linker en rechter hersenhelft te laten slapen. Zeeolifanten hebben een andere oplossing gevonden. Japanse en Amerikaanse biologen hebben het slaapgedrag van de zeeolifant in kaart gebracht.
De biologen hebben zes jonge noordelijke zeeolifanten (Mirounga angustirostris) voorzien van dieptemeters, thermometers, bewegingssensoren en zenders. De zeeolifanten zwommen voor de kust van Californië. Zij ontdekten dat de zeeolifant slaapt tijdens het duiken. Tijdens een ‘rustduik’ wentelt de zeeolifant als een vallend blad naar beneden.
Een rustduik begint als een gewone duik. Het dier zwemt snel naar beneden. Op een diepte van minimaal 135 meter draait het dier zich op zijn rug en stopt met zwemmen. Om de tien seconden wordt het hele lijf op en neer en heen en weer bewogen. Hierdoor wordt de afdaling vertraagd en voorkomt het een duik naar een te grote diepte.
De biologen denken dat de zeeolifanten slapen. Wanneer de zee niet al te diep is komen de zeeolifanten zelfs op de bodem terecht en blijven daar een paar minuten stil liggen. De onderzoekers vermoeden dat ze al in slaap vallen op ongeveer 135 meter diepte en dat ze vanzelf omdraaien omdat het meeste vet op de buik zit, en dat is het lichtst. De diepte waarop de rustduiken beginnen (meer dan 135 meter) heeft waarschijnlijk met veiligheid te maken: op deze diepte zwemmen nauwelijks orca’s en haaien.

De resultaten van dit onderzoek zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Biology Letters.