Het discrimininatie vermogen van haaien

29maart2006
Bron: Kavita Khemlani, ethologie.nl
Voorheen dacht men dat haaien niet intelligent waren. Studies hebben echter gesuggereerd dat het mogelijk is om haaien te leren visueel onderscheid te maken...
tussen twee bordjes van verschillende vormen en/of kleuren. In Diergaarde Blijdorp is geprobeerd om haaien te laten discrimineren tussen twee bordjes van verschillende vorm en/of kleur.

Aan het onderzoek deden 4 zwartneus haaien (Carcharhinus acronotus) mee, drie vrouwtjes en een mannetje. Zwartneus haaien zijn minder agressief. Daarnaast presteerden ze in eerder onderzoek beter vergeleken met andere haaisoorten.

De dieren werden geconditioneerd om tijdens voedertijd naar een bepaalde plek in het bassin te komen om daar hun voer te krijgen. De zwartneus haaien werden geconditioneerd om een bordje aan te raken voordat ze hun voer kregen toegediend door middel van een voerstok. Dit wordt ook "target training" genoemd. Bij de target training werd gebruik gemaakt van een bridging stimulus om het gewenste gedrag direct te belonen. Dit werd gedaan door middel van een piepgeluid.

Er werd gekozen voor een vierkante en driehoekige discriminant, gemaakt van wit plastic. Deze werden enkele centimeters boven de target (rondje) bevestigd. De twee targets, met daarboven de discriminanten, werden ongeveer anderhalve meter uit elkaar geplaatst. Als de haaien de target met de driehoek aanraakten, kregen ze geen beloning. Bij het aanraken van het vierkant (beloningstarget) kregen ze het overbruggingssignaal te horen en werd er voer aangeboden. Om te voorkomen dat de haaien op locatie geconditioneerd zouden raken, werd de plaats van de targets steeds per voerbeurt willekeurig bepaald.

Het verband tussen het percentage aanrakingen en de tijd, liet geen verbetering in tijd zien. Dit betekent, dat er geen positieve leercurve te zien was. Het suggereert dat haaien mogelijk niet in staat zijn om de targets op visuele basis van elkaar te onderscheiden. Daarop werd besloten om een extra visuele stimulus te bieden in de vorm van strepen. De vierkante discriminant is met behulp van plakband van vier strepen voorzien. Na de introductie van de strepen, verbeterde de prestatie significant.

Zwartneus haaien zijn in staat gebleken om visueel een witte driehoek te onderscheiden van een vierkant met strepen. Op basis van dit onderscheid kozen ze vaker voor aanraking van het vierkant, omdat ze daarbij beloond werden. Dit bewijst dat haaien over een bepaalde mate van discrimininatie vermogen beschikken.