Kleur in de vacht

21januari2009
Bron: uu.se
Onze honden, koeien en andere gedomesticeerde dieren hebben een veelheid aan kleuren en patronen in de vacht. Bij wilde dieren daarentegen zijn de vachten veel uniformer van kleur. Een onderzoeksgroep heeft uitgezocht hoe dat komt.
De resultaten werden kort geleden gepubliceerd in PLoS Genetics.
Het idee bestond dat de ‘wilde’ kleur is verdwenen omdat de noodzaak voor camouflage voor onze gedomesticeerde dieren verdween. Een alternatieve reden zou kunnen zijn dat de verandering in kleur een bijproduct is van domesticatie. Genen kunnen meerdere kenmerken beïnvloeden en wanneer dat het geval is bij kleur en bijvoorbeeld gedrag zou dit effect op kunnen treden.
Maar de onderzoekers hebben ontdekt dat de variatie in vachtkleur ontstaan is door gerichte selectie.

De onderzoekers van de Universiteit van Uppsala (Zweden) en Durham University (UK) hebben zich gericht op de vachtkleur bij wilde en gedomesticeerde varkens. Bij wilde varkens werd een mutatie in het belangrijkste gen wat de kleur bepaald (MC1R) snel verwijderd uit de populatie. De camouflage kleur is te belangrijk.
Het gen MC1R bij de gedomesticeerde varkens had soms al drie mutaties ondergaan wat leidt tot een grote diversiteit aan kleuren. De variatie is kleur is dus niet een recent fenomeen maar komt al heel lang voor.
In het oude Mesopotamië (5000 jaar geleden) werd de kleur van verschillende dieren al bijgehouden. Zwart-wit gevlekte dieren komen mogelijk al veel langer voor.

Over de reden van selectie op kleur en patroon geven de onderzoekers wat suggesties. Mogelijk was het voor de boeren en herders eenvoudiger om hun dieren terug te vinden wanneer ze een afwijkende (en camouflage-) kleur hadden. Ook kan het pure nieuwsgierigheid geweest zijn. En de andere kleur zou voor de mensen een merkteken geweest kunnen zijn: kijk eens hoe anders mijn gedomesticeerde dieren zijn dan de wilde dieren!

Hetzelfde gen als bij de varkens is ook bij bijvoorbeeld honden en koeien verantwoordelijk voor de variatie in vachtkleuren en –patronen.